Ravel | de Falla | Lutosławski

Dwóch impresjonistów – Hiszpan w Paryżu, tęskniący za ojczyzną, i Francuz o korzeniach hiszpańskich, czyli Manuel de Falla i Maurice Ravel. Ich dwa dzieła przeznaczone na fortepian i orkiestrę, które zabrzmią w interpretacji Kun-Woo Paika i Orkiestry Symfonicznej Filharmonii w Szczecinie pod dyrekcją Antoniego Wita, postawały na prośbę zaprzyjaźnionych z kompozytorami pianistów, i to im są dedykowane.

De Falla pisał „Noce w ogrodach Hiszpanii” w Paryżu, gdzie spędził siedem lat, od 1907 roku do wybuchu pierwszej wojny światowej. Zaprzyjaźnił się tam z Debussym, Ravelem, Dukasem, a znajomość ta przełożyła się na bardziej impresjonistyczny styl kompozytora tak wyraźny w „Nocach…”. Pomysł napisania utworu na fortepian i orkiestrę zasugerował twórcy hiszpański pianista Ricardo Viñes, również mieszkający w Paryżu, dzieło jednak miało swą premierę w madryckim Teatro Real w 1916 roku. W trzech częściach de Falla zilustrował trzy ogrody: jaśminowy ogród w Alhambrze, nienazwany ogród wypełniony egzotycznymi tańcami oraz ogród w Sierra de Córdoba, który charakteryzuje taniec suficki.

Koncert na lewą rękę D-dur Ravela to słynne zamówienie austriackiego pianisty Paula Wittgensteina, który stracił prawą rękę podczas pierwszej wojny światowej. Jednoczęściowy koncert, napisany w 1930 roku, jest też jednym z czołowych przykładów inspiracji jazzowych w twórczości Ravela. Jeszcze na rok przed premierą dzieła w 1932 roku Alfred Cortot dokonał aranżacji koncertu na dwie ręce i w tej formie jest on obecnie często wykonywany przez pianistów.

Hiszpańsko-francuski program dopełni jeszcze inspiracja polskim folklorem, czyli Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego. Ukończony w 1954 roku utwór stanowi unikatowe połączenie mazowieckiego folkloru z barokowymi formami – passacaglią, toccatą, chorałem.