Urodzony w 1949 roku, należy do grona najwybitniejszych klasycznych saksofonistów amerykańskich. Studiował w Northwestern University w Evanstone pod kierunkiem Fredericka Hemke, Larry’ego Teala i Donalda Sinty. W 1984 roku w macierzystej uczelni otrzymał stopień doktora. W 1970 roku został zwycięzcą prestiżowego Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Genewie.
Od 1977 roku prowadzi klasę saksofonu na Bowling Green State University w Bowling Green w stanie Ohio. Jego żoną jest kompozytorką i pianistką Marilyn Shrude.
John Sampen specjalizuje się w wykonywaniu muzyki współczesnej. Powstało dla niego ponad 60 nowych kompozycji na różne rodzaje saksofonu. Wśród kompozytorów, którzy dedykowali mu swoje dzieła wymienia się takich jak Samuel Adler, William Albright, Milton Babbitt, William Bolcom, John Cage, Michael Colgrass, John Harbison, Donald Martino, Ryo Noda, Pauline Oliveros, Bernard Rands, Gunther Schuller, Elliott Schwartz, Marilyn Shrude, Morton Subotnick i Władimir Ussachevsky. Prawykonywał także saksofonowe wersje muzyki Witolda Lutosławskiego, Karlheinza Stockhausena i Joan Tower.
Artysta koncertuje aktywnie jako solista w wielu krajach na całym świecie, w tym z orkiestrami jak Nürnberg Symphony Orchestra, Orchestra Internazionale d’Italy, New Mexico Symphony czy Pittsburgh New Music Ensemble. Nagrywał dla radia belgijskiego i szwajcarskiego oraz dla wytwórni płytowych Orion, CRI, Albany, AMP i Capstone.
Jako wybitny pedagog, John Sampen prowadzi kursy kursy mistrzowskie uniwersytetach i konserwatoriach w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Oprócz literatury współczesnej Sampen regularnie wykonuje tradycyjny repertuar na saksofonie podczas recitali z pianistką/kompozytorką Marilyn Shrude. W przeszłości piastował stanowisko prezesa North American Saxophone Alliance.